Με ιδιαίτερα χαμηλές προσδοκίες φαίνεται ότι αντιμετωπίζεται από όλες τις πλευρές η αυριανή συνάντηση των δύο ηγετών στην Κύπρο υπό τον ειδικό απεσταλμένο του ΓΓ του ΟΗΕ στη Λευκωσία, Κόλιν Στιούαρτ. Αυτό είναι το τελευταίο, χρονικά, συμπέρασμα που εξάγεται από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, τα οποία δεν προσβλέπουν στην ύπαρξη έστω και περιοριστικής μορφής συμφωνίας στο θέμα των οδοφραγμάτων. Οι δηλώσεις ένθεν και ένθεν δεν προδιαγράφουν καμία προοπτική, αφού οι πλευρές, οι οποίες εκ των προτέρων έθεσαν τους όρους τους, τώρα είναι πασιφανές ότι αισθάνονται ότι έχουν εγκλωβιστεί σε αυτούς, κάτι που καθιστά σχεδόν απίθανη την υπάρξη συμφωνίας, τουλάχιστον στη βάση των αρχικών φιλόδοξων θέσεων των Ηνωμένων Εθνών.
Όπως έλεγε στον «Π» διπλωματική πηγή, η εκτίμηση που υπάρχει, είναι πως εκείνο που είναι δυνατόν να επισυμβεί είναι να μείνει ανοικτό το θέμα των οδοφραγμάτων με το πνεύμα μιας κοινής διακήρυξης ότι οι πλευρές έθεσαν τα ζητήματα και ότι θα συνεχίσουν τις παρασκηνιακές τους επαφές τις επόμενες ημέρες. Τα Ηνωμένα Έθνη πάντως δεν θεωρούν ότι οι συζητήσεις για τα οδοφράγματα είναι τελειωμένη υπόθεση τη δεδομένη στιγμή. Είναι, βεβαίως, πάγια τακτική των αξιωματούχων τους διεθνούς οργανισμού να κρατούν ανοικτή την προοπτική, να επιμένουν και να ενθαρρύνουν έως το τέλος τις πλευρές, ενώ για τους ίδιους τους αξιωματούχους του οργανισμού θα είναι όφελος για τη συνέχιση των ευρύτερων προσπαθειών τους, αν υπάρξει έστω και στίγμα ότι θα συνεχισθούν οι διαβουλεύσεις και θα έχουν θετική κατάληξη, έστω και σε περιορισμένη μορφή. Εν ολίγοις, πιστεύουν πως παρά τη δυστοκία, όπως τουλάχιστον φαίνεται μέσα από τις δηλώσεις και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, ίσως αύριο εκφραστεί κάτι το οποίο θα είναι ανακοινώσιμο ως κοινή συμφωνία η οποία θα κρατήσει τις συζητήσεις σε εγρήγορση.
Η παράλληλη διαδικασία
Ο διεθνής οργανισμός θεωρεί πως οι όποιες παράλληλες διαδικασίες και έκφραση διάθεσης του Γενικού Γραμματέα να προχωρήσει στη σχηματοποίηση των σχεδιασμών για την άτυπη πενταμερή θα πρέπει να έχουν αλληλουχία και αλληλοσύνδεση με σαφή πρόοδο σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Δεν θέλουν οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών αυτό να είναι προϋπόθεση για την υπό προγραμματισμό άτυπη πενταμερή, ωστόσο, είναι δεδομένη η γνώση τους πως αν δεν επιτευχθούν τα μίνιμουμ, και αυτά είναι το πακέτο των μέτρων που αφορά τη διακίνηση των πολιτών ένθεν και ένθεν της γραμμής, τότε η επανεκκίνηση των συνομιλιών δεν θα εμπεριέχει καθαρή γραμμή πλεύσης. Όπως, δε, έχει αναφερθεί στο «Π», «τα οδοφράγματα είναι το δεύτερο στοιχείο που απαιτείται για να πάμε στο τρίτο, που θα είναι μια πενταμερής διάσκεψη».
Είναι όμως ορατή μια συμφωνία, έστω και σε μικρή εμβέλεια, ώστε όταν θα αρχίσει τις επαφές της η βοηθός Γενική Γραμματέας Ρόζμαρι Ντι Κάρλο στο τρίγωνο Λευκωσία -Αθήνα- Άγκυρα να αισθάνεται πως συνδιαλέγεται με πλευρές οι οποίες, παρά τη μη υλοποίηση των βασικών τους στοχεύσεων σε σχέση με την παράλληλη διαδικασία για τα οδοφράγματα, ενδιαφέρονται για την εξελεγκτική βελτίωση της κατάστασης πραγμάτων;
Αυτό είναι το ερώτημα το οποίο αναμένεται να κυριαρχήσει στην αυριανή συνάντηση, και επομένως οι ενδείξεις είναι ότι θα υπάρξει πίεση για συμφωνία έστω και μικρής εμβέλειας.
Όπως εκτιμάται από την ελληνοκυπριακή πλευρά, «θα ήταν τεράστια έκπληξη με τα δεδομένα αυτή τη στιγμή να πετύχουμε συμφωνία». Για την ελληνοκυπριακή πλευρά δεν φαίνεται ότι ακόμη και η συμφωνία για διάνοιξη έστω και του οδοφράγματος της Μιας Μηλιάς να αποτελεί όφελος, γιατί ανοίγει ακόμη μια τρύπα στην ασφυκτική κατοχή της πατρίδας μας. Δεν απέκλειαν ωστόσο να πέσουν στο τραπέζι προτάσεις για τις οποίες είναι κοινή διαπίστωση των δημοτικών Αρχών της Λευκωσίας για την διάνοιξη διόδων εντός της παλιάς πόλης.
Θέσεις και αντιθέσεις
Η Ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία επιμένει και θεωρεί πως δεν είναι ισοβαρής η λογική του Ερσίν Τατάρ να προτάσσει τη διάνοιξη της Μιάς Μηλιάς και από την άλλη να αποκλείει χωρίς συζήτηση τις εναλλακτικές προτάσεις που θέτει η ελληνοκυπριακή πλευρά. Τις τελευταίες ημέρες, όπως φαίνεται μέσα από τις δηλώσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη, ξεκαθαρίζεται ότι:
• η τ/κ πλευρά επιδιώκει και επιθυμεί όπως ανοίξουν δύο οδοφράγματα στη Λευκωσία, το ένα εκ των οποίων να είναι η Μια Μηλιά, ενώ δεν αποκλείει να συμφωνήσει στη διάνοιξη και ενός άλλου εντός της παλιάς πόλης της Λευκωσίας στη μορφή του οδοφράγματος της Λήδρας για διέλευση δηλαδή των πεζών.
• Η τ/κ θέση συνίσταται στο ότι το οδόφραγμα της Μιας Μηλιάς τους ευνοεί όλους. Το οδόφραγμα στο Πυρόι ευνοεί μόνο τους Ε/Κ, οπότε θέλουν επιπλέον ανταλλάγματα. Να σημειωθεί βεβαίως ότι μόλις προχθές ο Ερσίν Τατάρ υποστήριξε ότι δεν αποδέχεται τη λογική του «τράνσιτ» για το Πυρόι. Θεωρεί ότι η πρόταση της ελληνοκυπριακής πλευράς για να ανοίξει το σημείο διέλευσης μπορεί να γίνει μόνο με την εγκατάσταση οδοφραγμάτων και όχι τη διασύνδεση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον βορρά «μέσω των τουρκικών στρατιωτικών περιοχών».
• Σε τέτοια περίπτωση τίθεται εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων η πιθανότητα να υπάρξει διέξοδος των κατοίκων της Λουρουτζίνας προς τον δρόμο που οδηγεί στα Λύμπια, κάτι το οποίο δεν αποκλείεται από την ελληνοκυπριακή πλευρά, υπό την αίρεση αποδοχής των δικών της επιθυμιών. Ταυτόχρονα, η τουρκοκυπριακή ηγεσία επαναφέρει σταθερά και το θέμα της λειτουργίας του δρόμου Άρσους – Πύλας.
